31 Mayıs 2009 Pazar

DEKORATİF SANATLARDA AKSESUARLARIN KULLANIM ALANLARI VE ÜRÜN YAPIMINDA KULLANILAN TEKNİKLER

A. DEKORATİF SANATLARDA AKSESUARLARIN KULLANIM ALANLARI

1. Aksesuarın Tanımı
Parçayı bütünleyen, ana işleve etkisi olmayan nesne. (Özdemir veYetim, 1997.)
Kadın giyiminde giysiyi bütünleyen ayakkabı, çanta, kemer, şapka, eldiven, mücevher gibi eşyalardır.

2. Aksesuar Çeşitleri
Prof. Dr. Mediha GÜLER’in Ankara il piyasalarında yaptığı araştırmanın sonucuna göre aksesuarlar iki grup altında toplanmıştır. Bunlar ev ve giyim aksesuarları olmak üzere çok çeşitli ürünlerden oluşmaktadır.
Araştırmanın konusu olan giyim aksesuarları:
1.Çanta (bayan ve erkek çantası, körüklü ve körüksüz olarak)
2.Kemer (bayan ve erkek kemeri, palaska kayışı)
3.Takı (bilezik, kolye, küpe, yaka iğnesi)
4.Anahtarlık
5.Sigaralık
6.Para cüzdanı
7.Gözlük kılıfı
8.Saç tokası
9.Başlık
10.Sandalet
11.Silah kılıfı. (Güler, 1994.)


B. GİYİM - KUŞAMDA DERİ AKSESUARLARIN KULLANIMI

1. Çanta: Pek çok farklı malzemeden üretilebilen büyüklük ve gereksinim alanına göre farklı isimler de alabilen, para , cüzdan , telefon , evrak ve daha pek çok şeyi taşımamızı kolaylaştıran aksesuardır.
Pek çok sektörel alanda hizmet verdiğinden (pazarlamacı çantası gibi) aksesuardan öte gereklilik hatta demirbaş halini almıştır.
Bilgisayar, fotoğraf makinesi, kamera vb. elektronik cihazlardan başka, bayanların her zaman yanlarında bulundurdukları, bugünler de ise zaman zaman taşıdıkları, kişisel gereksinimleri barındıran, nüfus cüzdanı, para cüzdanı, telefon gibi kapkaç dünyasının iştahını kabartan piknik tüplerinden bile daha riskli bir obje haline dönüşmüştür.

2. Cüzdan: Cüzdan içinde kimlikleri, belgeleri, paraları vb. muhafaza eden bölmeleri bulunan, katlanabilir veya kapaklı çanta. Çeşitli derilerden yapılan değişik boyutlarda çantalardır.

3. Kemer: Kalın kumaş, metal veya deriden yapılan ve giyilen kıyafeti belden sıkıp tutmak için yada sadece süs amacıyla kullanılan, bele dolanarak toka vb. materyallerle iki ucu birbirine tutturulan giyim aksesuarıdır.
Kemer, toka ile bütünleşen bir süsleme unsurudur. Ancak, bazı kemerlerde süslemenin tokalarında yoğunlaştığı ve bu tokaların kuşaklara tutturularak kullanıldığı görülmektedir. (Gökçesu, 2002.)

4. Takılar: Takı, tarihin çok eski zamanlarından bu yana insanoğlunun hayatında önemli bir yere sahip olmuştur. Eski zamanlarda daha çok pratik amaçlarla gündelik hayatımızda yer alan takı ve aksesuarlar, günümüzde daha çok güzellik unsuru olarak kullanılmaktadır. Sözgelimi, önceleri iki kumaş parçasını tutturmak için kullanılan parçalar günümüzde daha çok dış görüntünün bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. İlk takı ve aksesuar malzemelerini kemik, hayvan dişleri, deniz kabuğu, ahşap ve taş oluşturuyordu. Takı, tarihte toplumda önemli yere sahip kişiler için yapılıyordu ve bu takılar onların sosyal statülerini gösteriyordu. Geçmişte, çoğu kültürde, takıların ölen sahipleriyle beraber gömüldüğü görülmüştür. Takı ve aksesuar ürünleri, doğada bilinen tüm maddelerden yapılabilmektedir. Takı, saçtan ayak parmağına kadar vücudun her noktası için süslenme amacıyla kullanılabilir.

5. Şapka: Kadınların kullandıkları aksesuarların içinde muhakkakki en büyük değişikliği gösteren şapkadır.
Bir çok insanlar şapkanın kadın giyiminin eski bir buluşu olduğuna inanmazlar.bununla beraber piramitlerden çıkan kazılar bunun aksini ispat etmektedir.
O zamandan beri şapka modelleri sadece memleketlere göre değil,zamanlara görede değişmiş ve ortaya tetkike değer materyaller koymuştur.
Bir moda mağazasına baktığımız vakit bazı şapka modellerini çok orijinal ve enteresan olduğunu müşahade ederiz. Fakat biraz dikkatli baktıktan ve şapkaları analiz ettikten sonra bunların eski zamanlara ait modalardan alındığını anlarız. Bir çok durumlarda bu kreasyonlar yaşadıkları hayattan değil, kendini gösterme arzusundan dolayı meşhur olmuş bazı kadınların adları ile ilgilidir.

6. Ayakkabı: Ayakkabı ; çorabın dışında ayağa giyilen her türlü ayak giysisidir.
Ayakkabı kadın, erkek ve çocukların ayaklarını dış etkenlerden korumak ve topluma vermek istedikleri imajı pekiştirmek için kullandıkları yüz ve tabanları çeşitli malzemelerden yapılmış ayak giysisidir.
Ayakkabı giyildikçe yıprandığı için taban kalın bir parçadan yapılır. Ayağı saran saya ise daha ince bir malzemedir.
Ayakkabı çağlar boyunca çok çeşitlilik göstermiştir. Bunun başlıca nedeni ayakkabıların tropikal iklimden soğuk iklime kadar değişen çeşitli coğrafyaya ve modaya uygun yapılmasıdır.

C. DERİ GİYİM AKSESUARLARINDA KULLANILAN SÜSLEME TEKNİKLERİ

1. Aplikasyon Tekniği
Temel bir zemin materyalin üzerine aynı malzeme uygulama işlemidir. Aplikasyon malzemelerinden birinin ya da ikisinin kesilerek, oyularak, yapıştırılarak, dikerek ilave
edilmesidir.
Aplike süslemeye her elverişli madde uygulanabilir. Örneğin; metal, deri, kumaş, keçe.

2. Kabartma Tekniği
Kabartma birkaç yöntemle uygulanır.
- Ucu sivri bir alet üzerine ıslatılmış derinin sıkıştırılarak şekillendirilmesiyle yapılan kabartma tekniği.
- Kabartılacak motif veya fonun altına veya üstüne yardımcı malzeme dikerek tutturulan, içine pamuk gibi dolgu maddeleri konularak yapılan kabartma.
- Kabartma tekniğinde aplikasyon ve işlem teknikleri de yardımcı olarak kullanılmaktadır.
- Presleme işlemi yapılarak yapılan kabartma. Bu teknikte verilmek istenen desenin kalıbı çıkartıldıktan sonra, kalıp desen üzerine basılarak çıkartılır.

3. Kaplama Tekniği
Herhangi bir malzemenin üzerine yumuşatılmış deriyle kaplama işine denilmektedir. Kutu, sandık, maşrapa gibi malzemelere uygulanır.

4. İşleme Tekniği
Derinin kumaş gibi işlenebilme özelliği olduğu için pek çok nakış iğnesi deri üzerine uygulamıştır. Maraş işi, çin iğnesi, sarma, fantezi iğneler en çok kullanılan iğnelerdir.

5. Oyma Tekniği
5.a. Keserek Oyma
Hazırlanan desen köseleye çizilir ve çizilen desenin üzerinden kesim bıçağı ile hafifçe kesilir. Köselenin yüzeyi nemlendirilir. Sivri bir araç ile kesilen desenin üzerinden bastırılarak çizilir.
5.b. Kazıyarak Oyma
Hazırlanan desen köseleye çizilir. Desenin özelliğine göre linol oyma uçlarını kullanarak, desen belirgin hale getirilir. Desen, oyma uçlarıyla deriyi kazıyarak oluşturulur. Linol oyma tekniği genellikle düz özelliğe göre geniş yüzeylerde de oyma yapılır.

6. Yakma Tekniği
Isıtılmış çeşitli uçların, yüzeyde yakarak meydana getirdiği izlerden oluşur.
6.a. Yakma Makinası ile Yakma
Hazırlanan desen, deri yüzeyine geçirilir, desen özelliğine göre, yakma makinasının kızgın ucu ile noktalar halinde, çizgi oluşturarak veya daireler çizerek yakma işlemi yapılır.
6.b. Kızdırılmış Sivri Uçlarla Yakma
Bıçak, biz, burun ütüsü gibi sivri, keskin vb. uçların ocakta ısıtılarak derinin yüzeyinde yakma ile desenin oluşturulmasıdır.
6.c. Alevde Yakma
Kesilmiş olan deri parçaları aleve tutturularak, kenarlarının yakılması veya geniş yüzeylerde belirli kısımlara makinalardan alev püskürtülerek, yüzeyde yanıklar oluşturulmasıdır.

7. Baskı Tekniği
Baskı tekniği olarak adlandırılan çalışmalar baskıyı oluşturacak kalıp ve basılacak düz bir yüzeyi (kumaş, deri, kağıt vb.) gerektirir. Tahta, metal, taş gibi dayanıklı bir malzeme üzerine desenin oyulmasıdır.
Baskı çeşitleri klişe baskı, yaldız baskı, boyalı baskı, kabartma baskılardır. Deri işlerinde genellikle metal baskı tekniği kullanılmaktadır. Metal kalıpların boyanarak, kızdırılarak, basılma veya üstten vurulması ile çıkıntılar oluşturarak yapılan işlemlerdir.

8. Boyama Tekniği
Deri yüzey süslemelerinde anilin, akrilik, kumaş, deri, kuru kalem vb. boyalar kullanılmaktadır. Bunlardan anilinli boya en çok kullanılmaktadır. Boyama genellikle açık renk derilerde uygulanmaktadır.

9. Hazır Gereçlerle Süsleme Tekniği
Gelişen teknolojiyle paralel olarak, hazır gereçlerle yapılan süslemeler gün geçtikçe artmaktadır. Deride kullanılan hazır gereçleri şöyle sıralayabiliriz. Çeşitli zımbalar, metal levha, rozet, kurdele, boncuk, kordon, şerit. (Gökçesu, 2002.)

YARARLANDIĞIM KAYNAKLAR

AKALIN, Sami. A. Yılgöz, N. Seyhan. Ayakkabıcılık Terimleri Sözlüğü. İstanbul. 1993.
AYDIN, Nilgün. “Deri Ev Aksesuarları Üzerine Bir Araştırma”. Yüksek Lisans Tezi. Ankara. 1996
GÖKÇESU, Zeynep. Deri Teknikleri. İstanbul. Eylül. 2002
GÜLER, Mediha. “Kösele ve Köseleden Yapılan Dekoratif Ürünler”. Kültür ve Sanat Dergisi. Ankara. 1994
KATLI, Tomris. İç Anadolu Bölgesi Etnografya Müzelerinde Bulunan Deri Ürünlerin Süsleme ve Kompozisyon Özellikleri üzerine Bir Araştırma. Ankara. 1998. s. 49.

ÖZDEMİR, M. YETİM F. “Günümüz Ekonomisinde Geleneksel El Sanatlarının Yeri veÖnemi”. Türkiye El Sanatları Geleneği ve Çağdaş Sanatlar İçindeki Yeri Sempozyumu Bildirgeleri. Ankara. 1997
www.amazon.com.
www.craftanddesign.net
www.craftmaker.co.uk
www.exemplar-glass.co.uk
www.10marifet.org
www.mobilya-dekorasyon.org
www.turkmobilya.com
www.turkforum.net
www.evdose.com
www.ev-dekorasyonlari.blogspot.com
www.modalem.com
www.enamellers.org
www.staffordshire.gov.uk
www.silveroriginals.net
www.pebbles-st-ives.co.uk
www.sallyratcliffe.co.uk
www.springfair.com
www.beadingdaily.com
www.delightfulbooksandcrafts.com.au
www.kraftylady.com.au
www.lpcg.co.uk
www.smh.com.au
www.madaboochoo.com.au
www.lushlily.com.au
www.mystylelocal.net
www.twenga.co.uk
www.redearth-art.com
www.flickr.com
www.yc-jewellery.co.uk
www.therobertbirdgallery.co.uk
www.vogue.co.uk
www.suzannejewellery.co.uk
www.aoh.org.uk
www.livingsouth.co.uk
www.architecturecentre.co.uk
www.greatnorthernevents.co.uk
www.suelowday.co.uk
www.hampton-court-flower-show.com
www.tanyaigic.co.uk
www.blue-wing.co.uk
http://www.dictionarist.com/nedir/aksesuar
http://www.kolikler.com/liste/cevap/15139

DERİ GİYİM AKSESUARLARI YAPIMINDA KULLANILAN ARAÇLAR


1. Bileme Bıçağı
Bıçakları açma, bileme işleminde kullanılan yüzü çizgi çizgi, sert, ensiz, ağaç saplı çelik.

2. Çarklı Zımba
Bağ deliklerini açmada kullanılan çeşitli çap büyüklükleri bulunan el zımbası.

3. Deri Kesim Bıçağı
Deriyi kesmek amacıyla kullanılmaktadır. İki parçadan meydana gelmiştir. Bıçağı iye ile keskinleştirilebilir ve değiştirilebilir özelliktedir.

4. Makas
Bir eksen çevresinde hareket edebilecek şekilde çapraz olarak birleştirilmiş, iki kolu arasına yerleştirilen herhangi bir şeyi kesmeye yarayan araç.

5. Çelik Cetvel
Üzerinde ölçü birimleri işaretlenmiş, çelik metalden yapılmış, uzunluk ölçmeye, doğru çizgileri çizmeye yarayan ve deriyi düzgün kesmede kullanılan alet.

6. Fırça
Derilerin yüzeyine yapıştırıcı sürmede, boyamada ve parlatmada kullanılır. Sulu boya, yağlıboya, ayakkabı fırçası gibi çeşitleri ve değişik boyları mevcuttur.

7. Maket Bıçağı
Kağıt, karton vb. malzemelerin kesiminde kullanılır. İskelet ve bıçak olarak iki kısımdır. Bıçak kısmı işaretli yerden kırılarak keskinliği gidene kadar kullanılabilmektedir.

8. Yassı Delik Açma Aleti
Kemer tokası takılacak yerin deliğini açmak için kullanılır.

9. Kemer Kesme Makinası
Deri üzerinde belirlenen ölçülerde düzgün şerit kesmede kullanılır.

10. Şimşir
Tahtadan yapılan, ucu yuvarlak deri kenarlarını düzgünleştirmeye ve kayganlaştırmaya yarayan alettir.

11. Kumpas
Deri ölçmeye yarayan alettir.

12. Biz
Deri dikişinde iğnenin rahat geçirilmesi için deri üzerinde delik açar.

13. Tokmak
Ağaçtan yapılmış, başları lastikli veya lastiksizdir. Çekiçle vurulduğu zaman bozulabilecek, kırılabilecek ince ve zayıf maddelere vurmaya yarar. Deri yüzey süslemede kalem uçlara, zımbalara vurmada kullanılır.

14. Zımba
Parçaları birleştirmek ya da süslemek amacıyla kullanılan küçük metal parçalardır.

15. Kraf
Deri yüzeyi süslemede kullanılan, uç kısmının yüzeyi çeşitli kabartma desenlerle bezenmiş metal çubuk.

16. Toka
Deri yüzey süslemede, genellikle kemer, çanta, bileklik yapımında kullanılır.

DERİ GİYİM AKSESUARLARI YAPIMINDA KULLANILAN GEREÇLER


1. Boya
Renk vermek yada dış etkilerden korumak amacıyla eşyanın üzerine sürülen veya içine katılan renkli maddedir. Deri giyim aksesuarlarında daha çok anilin boyalar tercih edilmektedir.

2. Parlatıcı
Boyalı yüzeyleri korumak ve parlatmak amacıyla kullanılan maddelerdir. Başlıca parlatıcılar; çeşitli laklar, selülozik vernikler, deri cilaları, gomlak ve leflef’tir.

3. İplik
Kumaş dokumak, dikişte kullanmak vb. amaçlar için pamuk, keten, yün, ipek gibi doğal maddeleri ya da naylon gibi sentetik maddeleri bükerek yapılan tel olarak tanımlanabilir.

4. Sırım
Kesilerek ip haline getirilmiş derilerdir. Çeşitli renkleri mevcuttur. Genellikle meşin ve köseleden kesilirler.

5. Yapıştırıcı
Deri ürünlerin yapılmasında yapıştırma özelliği olan çeşitli maddele
kullanılmaktadır.

18 Mayıs 2009 Pazartesi